Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, η τουρκική στάση στο Αιγαίο και τα ανοικτά μέτωπα σε Συρία και Λιβύη εξετάζονται από το Γερμανικό Spiegel σε άρθρο του στο οποίο χαρακτηρίζει τον Erdogan ως «αλαζονικό ηγέτη» και επικρίνει την αδύναμη στάση της Ευρώπης απέναντί του.
Στην ανάλυσή του το περιοδικό Spiegel αναφέρεται στη νέα φάση της επιθετικής εξωτερικής πολιτικής του Erdogan, με αφορμή την «πομπώδη» μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί και την μουσουλμανική προσευχή την ημέρα της επετείου της υπογραφής της συνθήκης της Λωζάννης, που είχε σκοπό να δείξει ότι «η κληρονομιά του Ataturk έχει ξεπεραστεί» και ότι ο ίδιος «δεν αναγνωρίζει πλέον τα υπάρχοντα σύνορα». Δεύτερη αφορμή οι προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και το Καστελόριζο, «όπου μόνο μετά την παρέμβαση Merkel, σύμφωνα με ΜΜΕ, απεφεύχθη μια ένοπλη σύρραξη». Σε αυτά προστίθενται η στάση της Τουρκίας στο Συριακό και το Λιβυκό μέτωπο.
Σύμφωνα με το Spiegel θεωρητικός του νέο-οθωμανισμού που υιοθετεί τώρα ο Erdogan, είναι ο πρώην πρωθυπουργός Ahmet Davutoglu και το βιβλίο του «Στρατηγικό Βάθος», στο οποίο εξέθετε τις απόψεις του για τη νέα Τουρκική εξωτερική πολιτική.
«Ο Davutoglu οραματίστηκε την Τουρκία στο πλαίσιο της οθωμανικής παράδοσης ως ηγέτιδα από τη Βόρεια Αφρική ως τα Βαλκάνια. Αυτή η θέση έγινε δεκτή από τον νέο τότε ισλαμιστή πρωθυπουργό Erdogan», αναφέρει το Spiegel, συμπληρώνοντας όμως ότι οι στενές σχέσεις των δύο ανδρών ανήκουν πλέον στο παρελθόν. «Ο Davutoglu εγκατέλειψε το κυβερνών κόμμα AKP πέρυσι και ίδρυσε δικό του. Ωστόσο, το δόγμα του, ο νεο-οθωμανισμός, εφαρμόζεται σήμερα περισσότερο από ποτέ».
Το Spiegel παρατηρεί ότι διαφέρει το αρχικό δόγμα Davutoglu από τη νέα προσέγγιση Erdogan: «Ο ιμπεριαλισμός του Davutoglu είχε κυρίως θρησκευτικά κίνητρα. Ήθελε να καθιερώσει την Τουρκία ως ηγέτιδα των σουνιτών, έργο που απέτυχε άδοξα στα χρόνια που ακολούθησαν την Αραβική Άνοιξη. Ο Erdogan είναι επίσης ισλαμιστής. Αλλά αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία για τον ίδιο είναι η διεθνής παρουσία. Η ιδεολογία είναι δευτερεύουσας σημασίας. Ο Τουρκικός νεο-οθωμανισμός του 2020 είναι επομένως διαφορετικός από τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης του ΑΚΡ: πιο ρεαλιστικός, δεν κάνει διακρίσεις, είναι πιο απρόβλεπτος. Ο Erdogan κάνει ό,τι και ο Putin. Πηγαίνει οπουδήποτε προκύπτει ευκαιρία: σχεδιάζει στρατιωτικές βάσεις στη Βόρεια Αφρική, χτίζει τζαμιά στα Βαλκάνια, καταλαμβάνει τμήματα της Συρίας. Η Άγκυρα εκμεταλλεύεται το κενό που δημιουργείται από την αποχώρηση των ΗΠΑ από την παγκόσμια πολιτική».
Το Γερμανικό περιοδικό ολοκληρώνει την ανάλυσή του με την αδύναμη στάση της Ευρώπης έναντι του Erdogan. «Ακόμη και μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες, οι Ευρωπαίοι δεν βρήκαν τρόπο να αντιμετωπίσουν σωστά τον ταραχοποιό από την Άγκυρα. Οι στενοί οικονομικοί δεσμοί με την Τουρκία θα τους παρείχαν μέσα για να σταματήσουν τον Erdogan. Στην ανάγκη η ΕΕ και η Γερμανική κυβέρνηση, θα μπορούσαν να ασκήσουν πίεση στην Τουρκία μέσω οικονομικών κυρώσεων. Αντ ‘αυτού, παρακολουθούν τις εξελίξεις με ένα μείγμα αδυναμίας και νευρικότητας, καθώς ο Τούρκος πρόεδρος ενισχύει την επιρροή του – και συνεχίζει να αποσταθεροποιεί την περιοχή».